(Taeniopygia Guttata- Zebra Finch- Diamant Mandarin-Australisches Zebrafink-Zebravink)
(http://bit.ly/c25MCx)
Menşei : Avustralya
Habitat : Yağışlı ve rutubetli ormanlık alanlar dışında bütün ortamlarda yaşamaktadır; çalılıklar, tuzlalar, savanlar, insana yerleşimlerine yakın yerler vs.
Dayanıklılık : Dayanıklı.
Boyutları : 12-14 cm.
Ağırlık : 12-13 gr.
Ötüş : Kuvvetli.
Cinsiyet Ayrımı : Dişi ve erkek gaga ve tüy renkleri ile birbirlerinden kolayca ayrılır. Erkeklerin gaga rengi parlak kırmızı, dişilerin ki açık kırmızı renklidir.Erkekler dişilere göre daha parlak renklere sahiptirler. Erkeklerin yanakları koyu renklidir, dişlilerde sadece gözyaşı izi vardır.
Diyet : Karışık darı çeşitleri. Üreme döneminde canlı yem yiyebilirler.
Üreme : Rahatsız edilmedikleri sürece problemsizdir. Kafes ortamında en kolay üreyen kuş olarak bilinirler. Kuşlar sepet yuvaları sevmekle birlikte her türlü yuvada yavru alınabilir. Sepet yuvalardan kaçınılmalıdır.
Üreme Dönemi : Yılın bütün döneminde.
Üreme Yaşı : Yetişkin tüylerini aldıktan sonra üreyebilmekle birlikte, 6 aylıktan genç kuşları eşe atmak tavsiye edilmez.
Ortalama Ömrü : 5-15 sene.
Ömür Çizelgesi
Yumurta sayısı : 4-7 arasında
Çıkış zamanı : 12-13 gün.
Tüylenme : 15-20 Gün
Bağımsızlık : 3 Haftalıkken
İlk tüye girme :
Yetişkin tüyü :
Mizaç : Doğada çiftler halinde, büyük kolonilerin içinde yaşarlar. Kafes ortamında baskın bir yapı sergiler.
Diğer Kuşlarla Uyumu : Diğer kuşlarla barındırılması üretim için sakıncalıdır. Yoksa aviarium gibi ortamlarda diğer kuşlarla barındırılabilir.
Barındırma :
Bilezik : 8-10 günlükken. normal zebra 2,5mm / jumbo zebra 2,7mm
Özel Hususlar: Çok sosyal kuşlardır. Yalnız bakılmaları halinde ölebilirler. Eğer uygun koşulları sağlarsanız çok çabuk adapte olur ve yavru verirler. Kuş beslemeye başlamak için idealdirler.
Zebra İspinozu Beslenmesi
Yıllar önce bu kuşları küçük, sevimli kuşları beslemeye başladığımda buralara geleceğimi düşünmüyordum açıkçası. Bir sevimli kuşun kanadında başlayan sevdam hala devam ediyor. Umarım kendi tecrübelerimden faydalanarak yazdığım bu satırlar ilginizi çeker.
Bizleri bu küçük kuşları seçmeye iten sebepler oldukça çeşitlidir.
Öncelikle bu kuşların bakım kolaylığı gelir. Yeni kuş beslemeye başlamak isteyenlere tavsiye edilir. Neredeyse her tür ortamda rahatlıkla bakılabilir. Son derece dayanıklıdırlar. Hareketli olması sebebiyle, karşısında sıkılmadan vakit geçirilebilir. Kafes ortamında elde edilen çok çeşitli mutasyonlar bu kuşların değerini de arttırmıştır. Üretilmesi çok kolaydır. Bu sebeple kuşseverler tarafından tercih edilir. Tüy değiştirmediği sürece sürekli yavru alınabilir olması, bu kuşun gözümüzde değerini arttırır. Genellikle iyi ebeveynlerdir. Bakıcı anne olarak da kullanılabilir. Yavrular alıştırıldığı takdirde evin içinde rahatça dolaşırlar. Aileden birisi oluverirler. Verilen emeklere kolayca karşılık verir, mutluluğumuza katkı sağlarlar.
Unutulmamalıdır ki bütün bu kolaylıklarına rağmen bakımı minimum da olsa bir emek gerektirir. Bu sitedeki bütün başlıkları dikkatlice okuduğunuz takdirde, faydalı olacağını umuyoruz.
Daha ileri giderek, değişik renklerdeki kuşları eşleyerek, yeni mutasyonlar elde etmeye çalışmak yolunda gerekirse diğer üreticilerin üretimhanelerini ziyaret etmek lazımdır. Genetik bilimi vazgeçilmezdir. Planlanan bir eşleşmeden gelen yavruyu görmek ve hatta varolmayan bir mutasyon elde etmek ne büyük bir mutluluktur.
Bütün değişik amaçlarda kuş besleyen ve üretmeye çalışan bu kuşseverleri, arkadaşça birleştiren bu kuş sevgisi yolundaki emeklerimiz umarım hoşunuza gider.
Bir çiftin seçimi
Cinsiyeti kesin olarak en kolay ayırt edilebilen egzotik ispinoz denilebilir. Dişi erkekten daha solgun renkleri ile ayırt edilir. Erkeklerin renkleri daha parlaktır. Yanaklarındaki koyu renk dişilerde bulunmaz. Dişilerde sadece gözyaşı izi bulunur. Erkeklerin gaga renkleri belirgin şekilde koyu kırmızıdır. Erkek dişilere göre daha gür sese sahiptir ve ötüşü ile kolaylıkla tespit edilir.
Erkek seçimi önemlidir. Sadece kuşları düzgün döllemesinin, ırkın devamını sağlamasının yanında yavruları da beslemelidir. Yumurtaların bozuk çıkması, yavruların yuvadan atılması, genç yavruların ölümü gibi sıkıntılar kötü erkek seçiminden kaynaklanır.
Çok genç kuşlarda dahi yavru almak mümkündür. Fakat en az 6 aylık kuşlar eşe atılmalıdır.
Eş seçiminde dişinin erkekten daha iri olması başarılı sonuç almada önemli bir etkendir. Kur yapan erkeklerin tüylerinin parlaklığı, dişiyi çiftleşmeye hazırlayan önemli bir etkendir.
Kafes Seçimi
Zebra ispinozları, çok canlı ve hareketli kuşlardır. Yatay uçuş yaparlar. Rahatça uçabilmesi, yuva yapabilmesi, dinlenebilmesi için yeterli büyüklükte bir kafese ihtiyacı vardır. Etrafımızda gördüğümüz kadarıyla maalesef bu küçücük kuşlar için küçük kafesler kullanılmaktadır. Boyutlarıyla ters orantılı olarak ne kadar rahat ortam sağlarsak o kadar mutlu olacaklardır. Yuvarlak hatlı kafesler gözümüze hoş gelse de zebra ispinozlarının pek hoşlandığı kafeslerden değildir.
Bir çift için tavsiye edeceğimiz kafes 60 cm uzunluğunda ve 40 cm genişliğinde ve 40cm yüksekliğinde olmalıdır. Rahat olması için ve gerektiğinde ortadan ikiye ayrılabilmesi için; 80cm x 45cm x 40cm idealdir.
Kuşların bakım esnasında minimum rahatsızlığı için, kafes malzemeleri (yemlik, mamalık, suluk vb.) dışarıdan erişilebilir olmalıdır. Rahatlık açısından birden fazla ve kafesin değişik kenarlarında kapı gereklidir.
Tünekler pislenmemeleri açısından üst üste olmamalıdır. Böylece alt tünekte kuş pisliği birikmez. Uçuş rahatlığı açısından çok sık olmamalıdır. Yuvaya yakın bir tünek de öngörülmelidir.
Kafes tabanı sürgülü, sistematik temizlenebilecek bir malzeme ile (kuş kumu, mısır granülü, gazete, vb.) kaplı olmalıdır.
Kafesin her taraftan telli olmasının gereği yoktur. 2 veya 3 tarafının olması fazlasıyla yeterlidir. Işık açısından arka tarafı parlak malzemeden olmalıdır.
Kafes sırtı duvara gelecek şekilde, yeterli yükseklikte, çocukların ulaşamıyacağı mesafede olmalıdır.
Aviarium-Salma
Bence, üretim için en iyi şartları sağlayan ortam üretim kafesleridir. Birden fazla zebra ispinozunun bir arada olduğunda kavga etmeleri neredeyse kaçınılmazdır. Ayrıca kuşların soyunun takibi açısından ayrı çiftler olarak bakılmaları daha doğrudur. Ben kendi tecrübelerimde salma ortamında; bir erkeğin birden fazla dişiyle eşleşip ayrı ayrı yuvalarda her iki dişiden de aldığı yavrulara baktığına, birbirlerinin yuvalarını bozduklarına, yavruları yuvadan attıklarına çokça defalar şahit oldum.
Fakat uygun büyüklükte çok kalabalık olmayan salmalarda veya aviariumlarda bu kuşlara bakmak isteyen arkadaşların da heveslerini kırmamak gerekir. Bence bu durumda uyumlu kuşları seçmek gerekir. Huzursuzluk çıkartan kuşları ayırmalıdır.
Bir salma ya da aviarium, sadece genç kuşlar ve ya eşe atılmamış yetişkin kuşlar için de kullanılabilir. Bunun için seçilen salma ya da aviariumlar en az 1 metre genişliğinde ve 2 metre yüksekliğinde olmalıdır. Bu ebatlar; çeşitli dalllar, değişik ebatta ve değişik yönlerde tünekler yerleştirmek için yeterlidir.
Bu salmalara kesinlikle yuvalık asılmamalıdır.
Yuvalığın seçimi
Yuvalığın seçimi önemlidir. İşlevsel ve iyi yere konmuş olmalıdır. Eğer kuşlarımızı bileziklemek istersek yuvalığın içine müdahale etmemiz gerekeceğinden yuvalığın ulaşılabilir ve büyük olması gerekir. Yuvalığın biraz derin olması yumurta ve yavru düşmesini engeller.
Maalesef istisnasız herkesin dilinde bir hasır yuvalık lafı yerleşmiştir. Kesinlikle tavsiye etmediğimiz bu yuvalıklarda yumurta-yavru düşmesine çok rastlandığı gibi mumlama yapmak (yumurtaların dolu-boş olduğunu anlamak) ve bileziklemek için yuvaya müdahale etmek çok zor olmakta yavru ve yumurtalara zarar verilebilmektedir.
Bu kuşlar hiç yuvalık koymasak bile yemliğin içine yumurtlayacak yapıda kuşlardır. Dolayısıyla ne yuvalık versek kabul ederler.
En uygun yuvalık, dışarıdan takılan küçük muhabbet yuvalığı şeklinde olandır. Hem arkasından müdahale olanağı sağlar, hem de yeterli olan büyüklüğü sayesinde yavrular yuvadan düşmez ve birbirlerini ezmezler.
Eşe Atılan Kuşların Beslenmesi
Daha zengin bir beslenme yumurtlama çiftleri eşleşmeye teşvik edebilir. Temel gıda maddesi ispinozlara verilen darıdır (çeşitli darı türleri olabilir, akdarı, sarı darı vb.). Kalamar kemiği eksik edilmemeli ve hergün taze değiştirilmiş su bulundurulmalıdır.
Üreme dönemine su ile nemlendirilmiş kuru mama verilmelidir ya da kendi hazırlayacağımız mama verilmelidir. Haftada 2-3 kere demir ve vitamin kaynağı olan yeşillik ( ıspanak vb.) ilave edilmelidir. Hergün verilecek az miktardaki yeşillendirilmiş yem üreme döneminde yumurtlamayı teşvik eder. Yumurtalardaki doluluğu etkilemek içi suyuna haftada 1-2 defa E vitamini takviyesi yapılabilir. Haftada bir verilecek 1 dal darı da çok hoşlarına gidecektir. Fırında 350 derecede 20 dakika kadar sterilize edilen yumurta kabukları da vermek kalsiyum takviyesi olarak önemlidir.
Yem Çimlendirme
Genel olarak alınan ak darıya, kırmızı darı ve kanarya yemi eklenir.
1. Gün: iki yemek kaşığı karışım bir plastik süzgeçe dökülür. Suda 24 saat ıslatılır. (24 saat boyunca 4-5 defa durulanır ve yıkanır.)
2. Gün: karışım iyice kurulanır ve suyu süzülür. Ama her zaman karışımı nemli tutmak gerekir. Bu yüzden en az 3-4 defa karıştırılır. Bu işlemler sırasında ışığa tabi tutulur ki yemler biran önce yeşilllensin.
3. Gün: karışım iyice durulanır ve yaklaşık 2 ile 3 gün süreyle kuşlara verilebilir.
Hiçbir zaman karışımdan kötü kokular gelmemelidir. (Bozulmaya başlayan çimlenmiş yemde oluşan mantar kokuya sebep olur.)
Çimlenmiş yem karışımı üreme periyodu boyunca, sabah erken saatlerde verilmelidir. Yumurtalardan çıkan yavruları ebeveynler bu yemlerle beslemeyi sevdikleri için sıklıkla vermeye devam edilmelidir.
Çimlenmiş yem verilen kap haftada 2-3 defa dezenfekte edilmelidir. (Bunun için çamaşır suyu kullanılabilir.)
Zararsız (kuşlara zararsız) alternatif dezenfektan olarak, suya katılacak %2 Klorheksidin de kullanabilinir. Ayrıca, hazırlanan bu solusyon kafeslere de püskürtülebilir.
Yavru Ölümleri
Besinlerini takip etmek gerekir. Kendi başına bırakılmış ve karışık, çeşitli besinle beslenmeyen yavruların gelişmesi gecikir ve kırılgan (zayıf) olurlar. Aynı ortamda bulunuyorlarsa, çok zengin besin verilmesi ebeveynlerin aşırı kızışmasına sebep olur.
Karaciğer bozukluklarına tedbir olarak aralıklarla "calcicholine" verilmelidir.
Çimlendirilmiş yem yeni ayrılmış yavrular için çok faydalıdır.
Hastalık belirtileri görülür görülmez (aktif olmayan, keyifsiz,zayıf olanlar), hemen antibiyotik tedavisine başlayıp içme sularına katmak ve vitamin takviyesi yapmak gerekir. Yeterli ısı, sağlıklı besin ve sakin bir ortam olmazsa olmazdır.
Genç ebeveynlerde sık sık yavruları yuvadan atma, yavruları beslememe problemlerine rastlanır. İkinci kuluçkada da yavru beslemeyen çiftler değiştirilmeli, eğer mümkünse eşlerden birinin tecrübeli bakıcı olması sağlanmalıdır. Yuvadan düşmüş-atılmış yavru dikkatlice alınıp yuvaya tekrar konmalıdır. Yuvaya müdahaleden önce eller dikkatlice yıkanmalı, koku sinmesi, hastalık bulaşması önlenmelidir.
Kuluçka Sayısı
Uygun ortamlarda Zebra İspinozları yavru bakımında düzgün netice verir. Neredeyse sürekli yavru alınabilir. Tavsiye edilen her kuluçkadan sonra yuvalıkların alınarak bir süre eşlerin dinlendirilmesidir. Çok sık rastlanan bir durum da; daha yavrular yeme düşmeden eşlerin yeni kuluçkaya hazırlanmaları, hemen yuva örüp yumurtlamalarıdır. Eğer kuluçka sayısı art arda ikiyi geçti ise yavrular yuvadan atlayınca yuvalıkların alınmasıdır. Eşe atılan çiftlerin iyice dinlenmiş olmaları, hastalıklara direçli olmaları gerekir. Dişi de eğer bir önceki kuluçkada yumurta problemi yaşadıysa ilave dinlendirilmesi ve yeni kuluçkayı atlatacak gücü kazanması sağlanmalıdır.
2-3 kuluçka ve yavru büyütmeden sonra ebeveynlerin iyice dinlendirilmeleri gereklidir.
2 kuluçka arası zamanı değişiklik gösterebilir. Ama ortalama bir buçuk ay gibi bir zamandır. Eğer yavrular ayrılmadan yumurtlarlarsa bu zaman daha da kısalır.
Tüy Dökme
Yavru yeni ayrıldığında tüyleri gri renginin tonlarındadır. Gagası siyahtır. Erkek olan yavruların yanakları belli belirsiz koyu renktir. Bu tüylere yavru tüyü denir. Bu tüyleri değiştirecek, gaga rengi kırmızı renk olacaktır. Diğer egzotik ispinozlara göre rengini daha çabuk kazanır ama asıl renklerini alması 1 sene sonraki tüy değişiminde olur. Bir daha hiç rengi değişmez.
Bakıcı Ebeveyn
Genç zebra ispinozlarının kötü bakıcılık yapması sıkça görülür. Yuvalık dışına, yere yumurtlama; bozuk, boş yumurta; yuvadan yavru atmaya sık rastlanır. Üreticiler dolu yumurtaları, daha kaprissiz, iyi bakıcılara kaydırabilirler. Fakat bu kaydırma işlemi eğer nadir mutasyon ya da jumbo yavruları için yapılmalıdır. Yoksa genç ebeveynlere de alışma dönemi sağlanmalıdır. Sağlıklı bir çift, dikkati bir şekilde yumurtalara yatar ve çok güzel yavru besler. Çok sayıda olan kuşlara dahi bakıcılık yapabilirler. Yapılacak düzgün çift seçimi ile güzel neticeler alınır. Bunun için eşe atılan kuşları izlemek yeterli olmayabilir. Eğer yavru bakmayan kuşlar olursa eşler değiştirilmelidir. Amatör bir üreticinin memnuniyeti için; en büyük ödül: ebeveynleri tarafından yetiştirilen yavrular almaktır.
(http://bit.ly/c25MCx)
Sağdaki Dişi, Soldaki Erkek
