Utku Evrim in Makalesi Kanatlıların barındırılması, bakımı, sağlık ve kuluçka

İLYAS ŞEN · 22 Mart 2013, 09:51:05

Kanatlı hayvanların BARINDIRILMASI, BAKIMI, SAĞLIK VE KULUÇKA;
BARINDIRMA;
Kanatlı hayvanların evcil ortamlarda barındırılması ve bakımı, cinslerine göre her yönüyle farklılıklar göstermektedir.
Barınak olarak kullanılacak kafes veya kümeslerin ebatları ve özellikleri barındırılması düşünülen cinse ve barındırma amacına göre(damızlık, besi, yumurta, civciv ) değişkenlik göstermektedir.
Tüm barınaklarda (kümes veya kafeslerde) olması gereken ortak özellikler;
•   Yapı malzemesi olarak kullanılacak materyallerin, olabildiğince pürüzsüz olması, parazit ve zararlı mikro organizmaların yaşamasına ve üremesine olanak sağlamaması.
•   İyi bir izolasyona sahip olması.
•   Kullanılan teller 'de tel aralıklarının olabildiğince küçük olması.
•   Tabanın, amaca yönelik altlık kullanımına olanak sağlaması.
•   Modern suluk ve yemlik sistemine sahip olması.
•   Havalandırma ve aydınlatmaya uygun olması.
Barındırılması düşünülen cinse ve barındırma amacına yönelik barınaklara özel özellikler;
TÜNEK; kümes veya kafeslerin orta veya daha üst kısımlarında, tabana paralel veya açılı, kanatlı kümes hayvanlarının konabilecekleri (kuru ağaç dalları, düz sopa, vb.)oluşturulan yerlerdir. Tünekler kümes ortamında alan genişletme veya kanatlı hayvanların geceleri oturup uyumalarına olanak sağladıkları gibi, bazı türlerde, üreme zamanı erkeğin saldırganlaşmasına karşılık dişinin erkekten kaçabilmesine olanak sağlamaktadır.
FOLLUK; hayvanların yumurtlayabilmeleri için kümes veya kafes ortamlarında cinslere göre farklı ebatlarda oluşturulan, kare, dikdörtgen veya küre şeklindeki yuvalardır. Folluk içi tabanı talaş, saman, keçe, pamuk vb. malzemelerden oluşur. Folluk taban malzemesi türlere göre bakıcı veya kanatlılar tarafından folluk içerisine konulmaktadır.
AKSESUARLAR; kanatlı hayvanların doğadakine benzer doğal ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri amacıyla farklı cinslerin ihtiyaçlarına göre oluşturulan (kumluk, banyoluk, meyvelik, salıncak vb.)malzemelerdir.
Civciv büyütme kafesleri; özel civciv suluk ve yemlikleri, termostatlı özel ısıtıcılar.
BAKIM;
Kanatlı kümes hayvanlarının bakımı, farklı cinsler için farklılıklar göstermekle beraber tüm kanatlı kümes hayvanlarının BAKIMI İLE LGİLİ ORTAK UYGULANMASI GEREKEN KURALLAR;
•   Suluk sistemlerinin devamlı olarak temiz tutulması, seviyelerinin ayarlanması.
•   Yemliklerin yemle doldurulması ve yemlik seviyelerinin ayarlanması.
•   Havalandırmanın mevsimlere göre uygun ve yeterli miktarda yapılması.
•   Altlık materyalinin, temiz ve kuru kalmasının sağlanması.
•   İklimlendirme ile ilgili ısıtma ve soğutmanın sağlanması.
•   Aydınlatmanın doğal veya suni olarak uygun zaman ve şekillerde yapılması.
•   Sterilizasyon uygulamasının yapılması.
•   Ortamı gerektirdiğinden fazla rahatsız etmemek, rahatsız edici tüm ses ve hareketlerden kaçınmak.

BAKIMI İLE İLGİLİ CİNSLEREİNE, YAŞLARINA VE BARINDIRILMA AMAÇLARINA BAĞLI OLARAK UYGULANMASI GEREKEN KURALLAR;
•   Uygun kümes hacmi seçilmesi.
•   Uygun altlık, yemlik ve suluk kullanılması.
•   Takvimsel olarak ve gerektiği zamanlarda vitamin veya gerekli ilaç uygulamalarının yapılması.
•   Havalandırma ve iklimlendirmenin cinse ve yaşa göre ayarlanması.
•   Tüm cinslerin civcivleri özel civciv kafeslerinde büyütülmesi.
•   Kanatlıların yaşına ve cinsine göre uygun yemin kullanılması.
YEM; farklı cins ve ırktaki kanatlı hayvanların, yem karışımlarından karşılamaları gereken farklı ihtiyaçları bulunmaktadır. Yumurtadan çıkmalarından, yetişkin hale gelene kadar, günler, haftalar, aylar içerisinde, yem karışımlarından farklı zamanlarda karşılamaları gereken farklı ihtiyaçları bulunmaktadır. Kanatlı hayvanlar yem yerken gaga daldırma (Kürekleme) olarak değil 'de yem seçici (nokta atışı) şekilde davranışlar sergilemektedirler. Bu davranışları, seçilebilir nitelikli yem katkılarının, rasyon içerisinde homojen bir dağılıma sahip olsalar bile, rasyon karışımından ayrı yenmesine neden olmakta, ihtiyaçlarının tamamını karşılayamamalarına neden olmaktadır. Bu sorunu ortadan kaldırabilmek amacıyla, yem katkı maddelerinin ayni ebatlarda olması bir çözüm olarak görünse 'de, pelet yem olarak isimlendirilen (homojen olarak karıştırılmış yem katkı maddelerinin, su buharı altında sıkıştırılarak homojen birim tanecik haline getirilmiş hali) yem türü tane tane yenmesi ve her tanede karışımdan alınması gereken her girdiyi ihtiva ettiğinden, maksimum faydanın sağlanmasına sorunun tamamen çözülmesine neden olmaktadır. Kanatlı hayvanların sindirim sistemlerinin en önemli organı taşlık olarak isimlendirilen organdır. Taşlık en ilkel sindirim sistemi yapısıdır. Bu sindirim sisteminin yem katkı maddelerini daha iyi sentezleyip daha faydalı kullanabilmesi için insanoğlu tarafından gün geçtikçe değişik enzimler geliştirilmektedir. Kanatlı hayvanlar yem rasyonlarından günlük ihtiyaçları olan enerji, vitamin ve mineralleri almakta, metabolizmalarının ihtiyacı doğrultusunda gerekli olan vitamin ve mineralleri depolamaktadırlar. Yem rasyonlarında bulunan girdiler ana girdiler, vitamin ve minerallerdir. Ana girdiler, mısır, buğday, arpa, soya küspesi vb. oluşmaktadır. Yem ana girdiler ve miktarları seçildikten sonra , kanatlı hayvanların cins ve yaşlarına göre metabolizmalarında ihtiyaç olan, yemden alınması gereken veya yemden alınması gerekeni ortaya çıkaran ,enzimler, amino asitler ,monodicalisyumfosfat, vitamin ve mineraller, tuz, antioksidanlar, barsak mukozasında oluşacak mikroorganizmaları önleyici antibiyotikler veya düzenleyiciler ,homojen bir şekilde mikserlerde karıştırıldıktan sonra oluşturulur.
SAĞLIK;
Kanatlı kümes hayvanlarının sağlığı, ebeveynlerinin sağlıklı olup olmamaları ile başlamakta, yumurtanın kuluçka ortamına girişi öncesi, kuluçka ortamında, kuluçkadan çıktıktan sonra ve tüm hayatları boyunca çeşitli faktör veya etmenlerle etkilenebilmektedir.
KANATLILARIN YAŞAMLARINDA SAĞLKLARINI ETKİLEYEN FAKTÖR VE ETMENLER;
•     Ebeveynlerinden yumurtaya geçebilecek virüs ve bakteriler.
•   Kuluçka ortamı öncesi veya kuluçka ortamında yumurtaya nüfus etmiş virüs ve bakteriler.
•   Kuluçkada, çıkımdan hemen sonra, civcivlere bulaşan virüs ve bakteriler.
•   Hayatları boyunca vücutlarına bulaşacak olan virüs ve bakteriler, kırık çıkıklar, travmalar, yaralanmalar, metabolizmalarının ihtiyacı olan vitamin mineral ve yetersiz enerji temini, soğuk sıcak etkisi, stres, vb.

FAKTÖR VE ETMENLERİN NEDENLERİ;
•   Ebeveynlerinin damızlık ortamında gerekli hijyen, aşı, bakım, vb. sahip olmamaları.
•   Kuluçka ortamının yeterli hijyene sahip olmaması.
•   Kuluçka ortamında gerekli sterilizasyonun yapılmaması.
•   Hijyen ve sterilizasyon işlemlerinde amaca yönelik etkin kimyasalların(dezenfektanlar) kullanılmaması.
•   Kuluçka ortamında uygun olmayan havalandırma, sıcaklık ve nem oluşumu.
•   Kuluçka ortamında yapılması gereken aşılamaların yapılmaması.
•   Kuluçkadan civcivler çıktıktan sonra gerekli aşılamaların yapılmaması.
•   Civcivlerin ilk günlerinde metabolizmalarındaki hayati öneme sahip önemli organlarının ( Kalp vb.) güçlendirilmesi için verilmesi gereken takviye vitamin ve minerallerin verilmemesi.
•   Barınaklarda gerekli bakım kurallarının uygulanmaması. Örnek olarak, suluk ve yemliklerdeki ayarlamaların iyi yapılmaması, altlığa dökülen su ve yemin altlıkta dışkı ile birlikte karışarak, yetersiz havalandırmanın 'da yardımıyla, amonyak gazı oluşumuna neden olması, bunun sonucunda 'da, kanatlı hayvanların solunum yolu rahatsızlıklarına yakalanmalarına neden oluşturacaktır.
•   Uygun yem ve yem rasyonlarının uygulanmaması.
•   Benzeri üretim yapan kişilerin, ortamı ziyaretleri sonucunda kendi üretim yerlerinden üzerlerinde veya getirecekleri materyallerle taşıyabilecekleri virüs ve bakterileri ortama bulaştırabilmelerine olanak sağlayan davranış ve uygulamalar.
•   Gerekli hijyen ve sterilizasyon uygulama bilgisine sahip olunmaması.
•   Genetik yapılarındaki bozulmalara neden olan, mutasyon, selisyon ve kan değişim yetersizliği.

Kanatlıların yaşamlarında sağlıklarını etkileyen faktör ve etmenlerin, nedenlerinin ortadan kaldırılması, sağlıklı bir yaşam sürmelerine neden olacaktır.
KULUÇKA;
Kanatlı hayvanların döllenmiş yumurtalarının embriyo gelişiminin sağlandığı ortam olarak tanımlanabilir. Kanatlılar doğal ortamlarında veya bazı kafes ve kümeslerde bu ortamı kendileri tüm şartlarıyla birlikte oluşturmakta, yumurtalar üzerinde sadece dişi veya bazı cinslerde erkekle dönüşümlü olarak oturarak oluşturmaktadırlar.
Kanatlı hayvan yumurtalarının embriyo gelişiminin, doğal kuluçka dışında, tüm şartların (nem, ısı, havalandırma, çevirme) oluşturulduğu ortamlara kuluçka makinesi denilmektedir.
Kuluçka makinelerinin çalıştırıldığı ortamalara kuluçkahane denilmektedir.
Kuluçka makineleri embriyonun gelişimine bağlı olarak gelişme ve çıkım süreçleri içermektedir. Gelişim süreci cinsten cinse değişiklik gösteren bir süreyi kapsamakta, yine cinsten cinse değişiklik gösteren sıcaklık nem, havalandırma ve çevirme oranlarından oluşmaktadır. Çıkım süreci tüm cinsler için kuluçka süresinin son üç günü olarak belirlenmekte, çevirme durdurulmakta, yumurtalar çıkım tepsilerine alınmakta ve cinsten cinse değişiklik gösteren sıcaklık, nem ve havalandırma oranları uygulanmaktadır.
Kuluçka makineleri gelişim ve çıkım bölümlerinin birlikte kullanıldığı modeller yanında, gelişim ve çıkım bölümlerinin ayrı ayrı makineler olarak kullanıldığı modeller olarak ta bulunmaktadır.
Çıkımın oluşmasından sonra civcivler 24 saat kuluçka makinesinde bırakılmakta, daha sonra civciv ana makinesine alınmaktadırlar.
Kuluçka makineleri, yapımları esnasında kullanılan teknoloji miktarı oranında gelişmişlik sergilemekte, gelişmişlikleri oranında sağlıklı maksimum çıkım oranına ulaşabilmektedirler. Gelişmiş Kuluçka makinelerinde, gelişmiş elektronik kontrolörler kullanılmakta ısı, ısıya bağlı (bağıl nem) ortam için gerekli havalandırma ile birlikte otomatik olarak oluşturulmakta, uygun zamanlarda yumurtalar otomatik olarak çevrilebilmektedir.
Kuluçka makineleri ne kadar gelişmiş teknoloji ile donatılmış olurlarsa olsunlar, çalıştırılmaları esnasında uygulanması gereken kurallar ile birlikte kullanıldıkları taktirde, sağlıklı yüksek çıkım oranına ulaşmaları mümkün olmaktadır.
KULUÇKA MAKİNELERİNİN ÇALIŞTIRILMASI İLE BİRLİKTE UYGULANMASI GEREKEN KURALLAR;
•   Kuluçkahane hijyen ve sterilizasyonu.
•   Kuluçkahane ortam ısısının sabit 25 c0 civarında tutulması.
•    Kuluçka makinesi hijyen ve sterilizasyonu.
•   Yumurta sterilizasyonu.
•   Kuluçka makinesinin kontrol edilmesi gereken değişkenlerinin, cinslere göre uygun bir şekilde ayarlanması.

UTKU
EVRİM

Haberler:

Ana Menü Kuluçka Dünyası

Google

Utku Evrim in Makalesi Kanatlıların barındırılması, bakımı, sağlık ve kuluçka

İLYAS ŞEN

Konuyu Paylaş

Yasal Uyarı