Kuluçka
Kuluçka öncesi yapılan işlemler
Damızlık yumurtalar kuluçka makinesine konulmadan önce kuluçka makinesi ve kullanılacak ekipmanlar en iyi şekilde temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
Temizleme işlemi ilk olarak kuluçka makinesi içerisindeki bulaşık maddelerin ve tüylerin ortamdan uzaklaştırılmasıyla yapılır. Bu temizleme işleminden sonra kullanılacak ekipmanlar, yumurta konacak kerevetler deterjanla fırçalanarak iyice yıkanır.Daha sonra dezenfektan bir solüsyonla fırçalanır veya sadece sabunlu su ile yıkanıp bol su ile iyice durulanır, daha sonra ekipmanlar güneşli bir yerde kurutulur. Her şey tam olarak kurutulduktan sonra yerlerine yerleştirilir ve tüm makine içerisine dezenfektan püskürtülür.Püskürtme esnasında makinenin elektrikli bölümleri örtülmelidir.
Kuluçka makinesi, yumurtalar makineye konulmadan 12 saat önce çalıştırılır ve yumurtalar makineye konulmadan hemen önce fümige edilir. Gerek damızlık yumurtalar gerekse kuluçka makinesi fümige edilirken bütün delikler kapatılmalıdır.Her m2 yüzey için, 20g. " potasyum permenganat" %40′lık "for-maldehit"le karıştırılmalı ve fümige odası 20 dakika kadar kapalı tutulmalıdır.
Ayrıca, 40. günde kuluçkalık yumurtalar çıkış kısmına alınmadan hemen önce çıkış kısmının da fümige edilmesi unutulmamalıdır.
Sıcaklık
Sıcaklık, kuluçkada başarıyı belirler. nem ile aralarındaki ilişki çok önemlidir. Kuluçka süresi, embriyo büyüklüğü, ölüm oranı, kuluçka randımanı, kusurlu ve zayıf civcivlerin oranı gibi pek çok faktörlere de etki eder.
Kuluçka makinesi içerisindeki en ideal sıcaklık ( ön kuluçka ), 36-36,5 c (=0.5 c) olmalı ve kuluçka süresince sabit tutulmalıdır. bu sıcaklık, günde en az iki kez kontrol edilmelidir.
Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus; damızlık yumurtaların kuluçka makinesine ilk konulduğu günlerde, makine iç sıcaklığının yüksek olmaması ve dolayısıyla embriyo ölümlerine neden olunmamasıdır.
Kuluçka süresince makine iç sıcaklığındaki değişimler, aşağıda belirtilen olayları meydana getirir.
Yüksek sıcaklık ve düşük nem; yumurta zarını kavurur ve embriyo etrafındaki zar büzülür. bu durumda civciv, kanadının altında bulunan başını yumurta yumurta kabuğunun dışına çıkaramaz. çıkarsa bile iradesini kaybettiği için hayatta kalamaz.
Makine içerisindeki sıcaklık en az 35 c, en fazla 37 c olmalıdır.
Eğer makine iç sıcaklığı olması gereken normal sıcaklıktan düşük olursa, civciv yumurta kesesini parçalayamaz ve ölümler görülür.
Kuluçka süresi normal olarak 42 günden fazla olmuşsa, makine iç sıcaklığının düşük olmasından veya sıcaklığın sabit tutulmamasındandır. Kuluçkalık yumurtalar ön kuluçka süresi olan 40. günde çıkış kısmına alındığı zaman çıkış bölümünün sıcaklığı, ön kuluçka sıcaklığı olan 36.5 c' den 1 c düşürülerek ortalama 35.5 c'ye ayarlanmalı ve çıkış süresince sabit tutulmalıdır.
Nemlilik
Kuluçkadan iyi sonuç almak için, kuluçka makinesindeki sıcaklık kadar nemlilik oranının da önemli olduğu bilinmelidir.
Kuluçka süresince nem oranında önemli sapmalar olmamalıdır. eğer nem iyi ayarlanırsa kalsiyum alımı kolaylaşır ve embriyonun gelişmesi hızlanır.
Kuluçka makinesine konan damızlık yumurtalar, kuluçka süresince ağırlığının yaklaşık %13′ünü kaybetmelidir. onun için ön kuluçka dönemi olan 39-40 gün boyunca makine içerisindeki nem oranı %22-25 arasında tutulmalıdır.
Fakat en ideal nemlilik oranı, kuluçka süresince yumurtaya %13-14 ağırlık kaybettirenidir.
Bazı araştırıcılar, doğal koşullarda kendi başlarına yaşayan devekuşlarında yaptıkları gözlemlerde, kuluçka süresince yumurta ağırlığının %13.2'sini kaybettiğini saptamışlardır.
Kuluçkalık yumurtalar ön kuluçka süresi olan 40. günde çıkış kısmına alındığı zaman çıkış bölümünün nemlilik oranı, ön kuluçkadaki nemlilik oranı olan %22-25 ten %30-50 arasına çıkarılmalı ve 3-5 günlük çıkış süresince sabit tutulmaya çalışılmalıdır.
Yumurtaların Çevrilmesi
Devekuşu yumurtalarının yan kenarları birbirine karşılık gelecek şekilde en yüksek hava kesesine sahipken kuluçka makinesine konulmalıdır.
Kuluçka süresince yumurtaların düzenli bir şekilde çevrilmesi gereklidir.
Yumurtaların çevrilmesindeki amaç; yumurta embriyosunun kabuk zarına yapılmasını önlemek ve yumurta içerisindeki sıcaklığın eşit bir şekilde dağılımını sağlamaktır.
Eğer yumurtalar devamlı olarak her saat çevrilecekse, kuluçka makinesi kapağının devamlı açılıp kapanması sonucu, makine içerisindeki sıcaklık ve nemin kontrolü güçleşecektir.Aynı zamanda devamlı elle temas nedeniyle de enfeksiyonların bulaşma olasılığı artacaktır.Bu da istenmeyen bir durumdur. Bunun için;kuluçka makinesindeki damızlık yumurtaların 4 veya 6 saatte bir çevrilmesinin otomatik olarak yapılması daha uygun olacaktır.
Bazı literatür kaynakları, embriyo gelişiminin daha az olduğu ilk günlerde, yumurtaların daha sık çevrilmesi gerektiğini bildirmişlerdir.
En çok tavsiye edilen çevirme aralığı her dört saatte bir olanıdır.Fakat günde en az beş kez çevrilmesi kesinlikle unutulmamalıdır.
Kuluçkalık yumurtalar yan kenarları üzerine kuluçka makinesine konduktan 4 saat sonra saat yelkovanı yönünde yarım tur çevrilir ve daha sonra 4 saatte bu kez yelkovanın ters yönünde eski konumuna getirmek şekliyle çevirme işlemine her dört saatte bir devam edilir.
Eğer, yumurtalar makineye hava kesesi yukarıya gelecek şekilde dik olarak konmuşlarsa, bu kez döndürme işlemi her 4 saatte bir 45 sağa ve 45 sola olmak üzere çevirme işlemine devam edilmelidir.
Yumurtaların çevrilme işlemi kesinlikle devamlı aynı yönde yapılmamalıdır. Yani " bir ileriye – bir geriye " şeklinde uygulanmalıdır. Yumurtaların çevrilmesi işlemine kuluçka süresi sonuna doğru son verilmelidir.
Yumurtaların Havalandırılması
Embriyonun gelişmesi için havalandırmaya gereksinim vardır.
Oksijenin temini ve karbondioksitin atılabilmesi için kuluçka makinesinin iç düzenini çok iyi yapmak ve makine içerisindeki havayı günde ortalama 8 kez değiştirmek gereklidir.
Yumurtaların Kontrolü
Kuluçka işlemlerinin en önemlilerinden birisi de makineye konulan kuluçkalık yumurtaların düzenli olarak kontrollerinin yapılmasıdır.
Döllülük kontrolü yapılacak yumurtalar yaklaşık 1m. yüksekliğe konur ve embriyo gelişmesini iyi görebilmek için de parlak bir ışık kullanılır.
İlk kontrol 14 üncü gün yapılmalıdır.Bu kontrolde herhangi bir embriyo gelişmesi olmadığı görülen yumurtalar ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Bunu kuluçkadaki diğer yumurtalara enfeksiyonun bulaşmaması için yapmamız gereklidir.
Kontrollere, her 6 günde bir olmak üzere 40′ıncı güne kadar devam edilir. 40′ıncı günde döllü yumurtalar, kuluçka makinesinin çıkış kısmına alınır.
Civcivlerin Çıkışı
Yumurtalar kuluçka makinesinin çıkış kısmına alındıktan sonra, kontroller sıklaştırılarak her 2 saatte bir yapılmaya başlanır.
Civcivlerin yumurta sarısı zarını delip hava kesesine girmesi gözlenmelidir.
Civcivler hava kesesi içerisinde ancak 12 saat yaşayabilir, daha sonra civciv yumurta kabuğunu ya kendi kuvvetli bacakları ile kırar yada işten anlayan usta bir el tarafından kırılmasına yardımcı olunur.
Kuluçkadaki Sorunlar ve Nedenleri
Kuluçka makinesinin iç sıcaklığının çok yüksek veya çok düşük olması, 3.-4′ üncü günde embriyoda kanamalara yol açar.
1-3 hafta arasında embriyo ölümlerinin nedeni, kuluçka makinesi sıcaklığının çok yüksek ve çok düşük oluşundan, yumurtaların yeterince çevrilme nesinden, kuluçka makinesine yumurtalar konmadan önce kuluçka makinesinin ilk sıcaklığının normal olarak sağlanamamasındandır.
Civciv çıkışlarının geç olması; havalandırmanın düzenli ve yeterince sağlamamasından, kuluçka makinesi sıcaklığının düşük olmasından ve kuluçka makinesinin bulunduğu odanın sıcaklığının değişken olmasındandır.
Civcivlerin erken çıkışlarının nedeni ise, kuluçka makinesi sıcaklığının normalden yüksek olmasındandır.
Embriyonun erken gelişip çıkışa yakın zamanlarda ölümlerin olmasına; kuluçka makinesi iç sıcaklığının veya nem oranının yüksek olması, havalandırmanın yeterince sağlanamaması ve çıkış kısmında yumurtaların yeterince çevrilmemesi neden olur.
Sakat civcivlerin meydana gelmesinde eğer soydan gelen genetik bir etken yoksa; kuluçka makinesi sıcaklığının sık sık değişmesi, yumurta konan zeminin kayganlığı veya beslenme yetersizlikleri neden olur.
Zayıf civcivlerin oluşu ise, kuluçka makinesindeki nem oranının yüksekliğinden, çıkışta istenmeyen koşulların oluşmasından ve uygun olmayan sıcaklıklar nedeniyledir.
Netten alıntıdır.Sadece bilgilendirme amaçlı yayınlanmıştır.
