Ana Menü Kuluçka Dünyası

Prof. Dr. F.  Tahir Aksoy
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor. Uye ol Veya Giris yap

Yerli hayvan ırkları, asırlar boyu bulundukları bölgenin çevre koşullarına uyum sağlamış, birçok hastalığa karşı direnmiş ve günümüze kadar varlıklarını sürdürmüştür. Verimleri yüksek değildir ancak onlar üstün verimli hayvan sürüleri için daima gen kaynaklarıdır.  Bu nedenle yerli ırklar  yeryüzünün korunması gereken  doğa zenginlikleri arasında bulunur.

DENİZLİ HOROZU

DENİZLİ TAVUK IRKI;  Denizli ve Muğla yöresine ait yerel bir ırktır.  Balta ibikli (p, r),  ve gül ibikli (R) varyeteleri vardır.  Tavuklarda beden ergin çağda siyah teleklerle kaplıdır. Horozlar açık veya koyu çili, pekmezköpüğü, şarabi, çok renkli veya düz siyah (ER) olabilir.

Bu yazıda, Denizli tavuk ırkının bazı kan grubu allelleri (vhag 998) ve civcivlerinde tüylenme, ayak derisi rengi gibi bazı niteleyici özellikleri hakkında yapılmış (vhag 1419)  iki araştırmanın bulguları özetlenmiştir.

TAVUKLARIN KİMİ İLGİNÇ ÖZELLİKLERİ

Yukarda belirtilen birinci araştırmada bir Denizli tavuğu sürüsü içinde aileler oluşturulmuş referans antikorlar kullanılarak baba ana ve yavruları eritrosit yüzeyi antijenlerinin yardımı ile bu sürü için A, C, D, E, L kan grubu sistemlerine ait allel genlerin frekansları belirlenmiştir.  Bu çalışma ile tavuklarda belirlenen D kan grubu sistemi içerisindeki bilinen 6 allelden farklı bir allel belirlenmiş ve D7 olarak işaretlenmiştir. Bu çalışma için gerekli referans antikorların temini ve aglütinasyon sonuçlarının değerlendirilmesi W. E. Briles (Northern Illinois University  Dept. Of Biology) tarafından yapılmıştır.

Kuluçkadan yeni çıkan her civcivin bedeni tüylerle kaplıdır. Sadece kanat uçları ve kuyruk ucunda telekler vardır. Ticari tavuk yetiştiriciliğinde, günlük civcivlerin tüy ve teleklerinin renk ve büyüme derecesi gibi özelliklerinden yararlanarak cinsiyetin belirlenmesi yaygın bir uygulamadır.  Cinsiyet kromozomu (Z) üzerinde, B, b, S, s, K, k, ID, İD, Sal ve benzer genler bulunuyor ise bundan yararlanarak, uygun gruplar arası yapılan çaprazlamalar sonucu günlük civcivlerde renk veya kanat teleklerinin gelişme farklılıklarına bakılarak eşey ayırımı yapılabilmektedir.

Yukarıda sözü edilen çalışmalarda Denizli ırkı günlük civcivlerde kanat primer teleklerinin örtücülerden uzun (A), primerlerin örtücülerden kısa (B), ve primerler ile örtücülerin eşit uzunlukta (C) olduğu civcivler belirlenmiştir (K ve k allellerinin varlığı) (Resim 1).   Tavuklarda vücudu kaplayan teleklerin ileri yaşlarda erken yada geç gelişmesinin somatik kromozomlar üzerinde bulunan T+, t5, ve t allelleri ve ayrıca K, k  allelleri tarafından  belirlendiği bilinmektedir.  T ve K lokusları arasında herhangi bir bağlantı belirlenmemiştir.

Vücut teleklerinin erken ve geç gelişmesi ya da gevşek veya sık oluşu da ticari tavuk ıslahı çalışmalarında önemli bir ilgi alanıdır.  Söz konusu araştırmada Denizli tavuk sürülerinde vücut teleklerinin erken ve geç gelişmesi konusunda varyasyonların varlığı belirlenmiştir (Resim 2 ve 3).  Çilli telek yapısını kontrol eden geni (ER/-)  taşıyan horozların incik ve ayak derisi ve pulları çubukluluk geninin etkisi ile açık ya da koyu gri olabilmektedir.  Araştırmada kullanılan Denizli ırkı sürülere ait günlük civcivlerin ayak derisi renginde koyu gri (1) ve açık gri (2) olarak farklılıklar belirlenmiştir (Resim 4).

Bu araştırmalar yürütülürken üretilen tavuk sürülerinde civciv, piliç ve tavukların daima yaşama sevinci içinde oldukları gözlenmiştir. Horozların kalın davudi sesleri ile güzel ötüşleri yanında tavukların da yumurtlamaya yeni başladıkları günlerde neşe içinde gıdakladıkları ve bazen de horoz gibi öttükleri belirlenmiştir.

Sonuç olarak Denizli ırkı horoz ve tavukların birçok özellik yönünden zengin genotiplere sahip olduğu söylenebilir.  Tüm yerli hayvan ırklarının değerli birer gen kaynağı olduğu ve korunmaları gerektiği daima hatırlanmalıdır.

KAYNAKLAR

Aksoy, F. T., O. Ertuğrul, F. Atasoy, Ş. Gürler, M. Erdoğan: A study on blood
group allelles of Denizli Fowl. Turk  J Vet Anim Sci  24 (2000)  431- 434

Aksoy,F. T.,F. Atasoy, S. Apaydın, E. E.Onbaşılar: Denizli  ırkı günlük civcivlerde
tüylenme özelliklerinden yararlanarak cinsiyeti belirleme olanakları. Turk  J Vet Anim Sci 26 (2002) 567-575

URL: Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor. Uye ol Veya Giris yap

Eline sağlık Ömer kardeşim bir Denizli yetiştiricisi olarak beni sevindirdin.

Benim horozum da bunun aynısı olmalı...  Nafiz abi duyuyormusun...

Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor. Uye ol Veya Giris yap
Benim horozum da bunun aynısı olmalı...  Nafiz abi duyuyormusun...

Duydum duydum tamam bu kalitede olacak. (Murat bey de nereden gösterdi bu horozu bilmem ki, ben bir horoz tutup gönderecektim. Ömer de Denizli horozu diye sevinecekti.  )

Nafiz Bey;

Denizli ırkının horozunun özellikleri nedeniyle doyurucu bilgileri her zaman paylaşıyorsunuz. Ben Denizli tavuğunun özelliklerini merak ediyorum. (verim, davranış, diğer kümes hayvanları ile geçimi v.s.)

Bu konuda bizi bilgilendirirseniz sevinirim.

Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor. Uye ol Veya Giris yap
Nafiz Bey;

Denizli ırkının horozunun özellikleri nedeniyle doyurucu bilgileri her zaman paylaşıyorsunuz. Ben Denizli tavuğunun özelliklerini merak ediyorum. (verim, davranış, diğer kümes hayvanları ile geçimi v.s.)

Bu konuda bizi bilgilendirirseniz sevinirim.

Evet bunu bende hep merak etmişimdir. Bir türlü soramamıştım. Cevap bekliyoruz Nafiz bey.

Denizli tavukları aynı horozların da olduğu gibi gaga, göz, ayak, tırnak siyah olur. Fakat horozları kadar renkli gösterişli olmaz renkleri genellikle siyah olur. Tavuk demirkır sa boyun tüylerinde çok az beyaz çil olur. Pamukkırsa bu boynundaki beyaz çillik kanatlarına kadar gider. Pekmezkefi renkli tavuğun boynunda koyu sarı kırmızıya benzer renk olur. Al dediğimiz tavuksa aynı pekmezkefi renkler kanatlarına kadar gider. Bunlar saf ırk olduğu için çok rahat köy hayatında yaşayabilirler ve her şey yerler. Yılda ortalama 170 yumurta yaparlar pek gurk olmayı sevmezler. Yumurtaları beyaz açık krem renkli olur.

Buradan şöyle bir sonuç çıkarabilirmiyiz?

Yıllık yumurta verimi fazla olan ırkların tavukları genel olarak gurk olmama eğilimindedirler.

Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor. Uye ol Veya Giris yap
Buradan şöyle bir sonuç çıkarabilirmiyiz?

Yıllık yumurta verimi fazla olan ırkların tavukları genel olarak gurk olmama eğilimindedirler.

Evet kesin diyemeyiz ama gürüşünüze katılıyorum Ahmet bey.

Yanıtlarınız için teşekkür ederim üstadım. 

Alıntı YapYukarıda sözü edilen çalışmalarda Denizli ırkı günlük civcivlerde kanat primer teleklerinin örtücülerden uzun (A), primerlerin örtücülerden kısa (B), ve primerler ile örtücülerin eşit uzunlukta (C) olduğu civcivler belirlenmiştir (K ve k allellerinin varlığı) (Resim 1).   Tavuklarda vücudu kaplayan teleklerin ileri yaşlarda erken yada geç gelişmesinin somatik kromozomlar üzerinde bulunan T+, t5, ve t allelleri ve ayrıca K, k  allelleri tarafından  belirlendiği bilinmektedir.  T ve K lokusları arasında herhangi bir bağlantı belirlenmemiştir.

ÖMER BEY BURADAKİ TEKNİK TERİMLERDEN BEN BİRŞEY ANLAMADIMaçıklarmısınız
birde resim göremedim nerede resim 1

Sayın Nafiz ÇOLAK bey, Öncelikle paylaşımlarınız için teşekkür ediyorum.Bende uzun süredir denizli ırkı hayvanlar besliyorum ve yurduma ait  olması hasebiylede bundan büyük zevk duyuyorum.Fakat size yönelteceğim soruları bu ırkı hiç beslememiş ( ya da hayatında ilk defa denizli horozu diye bir ırk duyup konuyu merakla okuyan ) birisi olarak algılamanızı istiyorum ki belki bu vasıftaki meraklı hayvansever arkadaşlarımıza da bir faydamız dokunur.

Size sormak istediğim şeylere gelirsek;

1- Malum ırk gerçekten çok geniş bir varyasyonu olan bir kanatlı. Günümüz hobi anlayışında ise bir "SAFKAN, SAF" tellalığı almış yürümüş. Şimdi bu varyasyon faktörünü göz önünde bulundurursak "sizce" SAF Denizli ırkı nasıl olmalıdır?

2- Benim kanaatime göre günümüzde profesyonel ( Devlet tesisleri, Üretim Çiftlikleri v.s.) olarak üretilen Denizli ırkı hayvanlar tıpkı süs güvercinlerinde olduğu gibi tamamen forma yönelmiştir.Yani bu ırkla özdeş olan ötüm ve görünüm bütünlüğünü lav edip sadece görüntüye yönelik heybetli anaçlar üretilmiş ve geliştirilmiştir. Siz yöreden biri olarak ve bir yetiştirici olarak bu konuya nasıl   
yaklaşıyorsunuz?

3- Türün ıslahı ve geliştirilmesine yönelik bilgi ve birikimlerinizi paylaşırmısınız?

Bu konularda yorumlarınızı esirgemezseniz minnettar olurum.

( Bu arada yanlış anlaşılmasın ben Nafiz bey'e bunları yönelttim yöreden olması ve ırkı yetiştirdiği için fakat konuyla alakalı tüm arkadaşlarımız da yorumlarını esirgemezse faydalı olacağı kanaatindeyim).

Saygılar.

Merhaba Mehmet bey yalnız bu konuyu ben açmadım Ömer arkadaşım açmış. Benim şimdiye kadar araştırma sonucunda bu ırkın saf ırk olduğunu biliyorum. Bu ırkın devlet üretim tesislerinde süs ırkına doğru dönüştürüldüğünü düşünüyorsunuz. Ama yanılıyorsunuz Denizli tarım il müdürlüğü şimdiye kadarki çalışmalarında değişikliğe uğratmadığını inanlardanım. Çünkü bu civarda bulunan yaklaşık 2000 yıllık bir kalıntıda horoz heykellerinin yapısı aynı şimdiki devlet üretim çiftliğindeki gibi. Eğer devlet üretim çiftliğinin resmi wep sitesini ziyaret ederseniz tam anlamıyla bilgiler mevcut.

Ben kendimi bu konuda gerçekten çok eleştiriyorum denizli ırkımız Herkesin agzını açık bırakan sultanımız dünya güzeli gerze ...bunları sembolikte olsa kümeslerimizde bulundurmamız gerekiyor

Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor. Uye ol Veya Giris yap
Merhaba Mehmet bey yalnız bu konuyu ben açmadım Ömer arkadaşım açmış. Benim şimdiye kadar araştırma sonucunda bu ırkın saf ırk olduğunu biliyorum. Bu ırkın devlet üretim tesislerinde süs ırkına doğru dönüştürüldüğünü düşünüyorsunuz. Ama yanılıyorsunuz Denizli tarım il müdürlüğü şimdiye kadarki çalışmalarında değişikliğe uğratmadığını inanlardanım. Çünkü bu civarda bulunan yaklaşık 2000 yıllık bir kalıntıda horoz heykellerinin yapısı aynı şimdiki devlet üretim çiftliğindeki gibi. Eğer devlet üretim çiftliğinin resmi wep sitesini ziyaret ederseniz tam anlamıyla bilgiler mevcut.

Sayın Nafiz Bey, Konuya duyarlılığınızdan ötürü teşekkürler. Evet konuyu ömer bey açtı biliyorum fakat sizin konuya alakanızdan ve yetiştiriciliğinizden dolayı böyle bir yorum yazdım yanlış anlaşılma olduysa kusura bakmayın.Evet Denizli ırkı saf bir ırk ve bizim coğrafyamıza ait olduğu içinde son derece mutluyuz fakat şunu demek istedim.Görünüş olarak 4, Ses olarak 6, ibik olarak 2 v.s. v.s. deniliyor yani varyetesi çok bu yüzden sanki saf ırk terimleri çok geniş gibime geliyor sadece. Ayrıca, Denizli Tarım İl müdürlüğünü arayıp görüşmüşlüğüm var zaman zaman da web sitesine bakarım. Geçen yıllarda bir arkadaşım Müdürlükten 100 civarı yumurta aldı.Bu yumurtalardan 70 civarı çıkım sağladı ve büyüttü 20 kadarda horoz büyütmeyi başardı.Fakat bu 20 horozdan hiçbiri 17-18 saniyeden fazla ötmedi ama cüsse olarak son derece heybetli hayvanlar oldular.Bildiğin heykel yani al koy odanın bir köşesine o derece.. Benim değinmek istediğim konuda o zaten  bu Denizli Horozuysa ötmeli yanılıyormuyum? Ki ben 20-30 saniye arası öten horozlar da gördüm yetiştirdim.Bu konuya birşeyler yazma ihityacı duymam sadece memleketimizde üvey evlat muamelesi gören Denizli,Sultan,Gerze,Türken v.s. gibi ırklara dair bir bahis geçmesi adına yoksa yine biz Brahma ve Sussex olan asıl ırklarımızı yetiştirip geliştireceğiz tabii ki.. Saygılar.

Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor. Uye ol Veya Giris yap
Ben kendimi bu konuda gerçekten çok eleştiriyorum denizli ırkımız Herkesin agzını açık bırakan sultanımız dünya güzeli gerze ...bunları sembolikte olsa kümeslerimizde bulundurmamız gerekiyor

Kesinikle katılıyorum.. Fakat sembolden biraz daha öteye geçirmemiz lazım değil mi Atilla hocam?

Saygılar.

Mehmet bey dogru söylüyorsunuz ben sembolik derken hiç ilgilenmiyen bile bir kaç çift en güzelini milli ırkımız oldugu için koysun anlamında dedim inşallah nafiz beyden denizli bu yıl temin edecegim

İnşallah umduğunuz gibi olur denizli horozlarınıza kavuşursunuz.. Aslında bence çok kapsamlı bir çalışma yapılması lazım bu konuda. Hobicilere bu ırklarımızı bir şekilde yaymak ve garantörlük altına almak lazım.Birileri bir kurum ön ayak olmalı ki yıllar sonra yurduna dönen Sultan tavuğu, Aslınla alakasız Hünkari güvercini, Doğada ilaçlık zor bulunan kafkas sülünü kınalı kekliği gibi olmasın sonlarıda.. Ülkemizin Gen havuzuna asgari derecede sahip çıkmalı ve çıkılması lazım bence..

Saygılar.