Civciv bakımı için en basit ortamın ve şartların oluşturulması
Yumurtadan yeni çıkmış 5 kadar civcivin rahatça hareket edebilecekleri bir kutu 40 X 40 cm ebatlarında, 35 – 40 cm yüksekliğinde olmalı. Aynen bu ölçülerde olmasa da bu ölçülere yakın olabilir, hatta biraz daha küçük olabilir. Benim fikrime gelince: Kutu ne kadar geniş olursa o kadar iyi olur zira civcivlerin çok hareketli olmaya alışkanlık kazanmaları büyük önem taşıyor. Yan fotoğrafta görülen akvaryum oldukça küçük bir tercih olmuş.
Sıcaklık çok fazla önemlidir
Dikkat:Acemi kişiler civcivleri yeterli sıcakta tutmaz. Civcivler ısı yetersizliğinden dolayı bütün hareketlerini kaybeder. Ölüden farksızdır. Canlı olduğu hiçbir şeyinden anlaşılmaz. Eğer saatlerce bekletilirlerse gerçekten ölürler.
Ölüp ölmediğini anlamak için:
Yarım saat 35 – 37 derece sıcak bir yerde bekletilir. Ölmemişse hareketlenir ve gayet sağlıklı bir hale gelir. Yem yer, su içer, kakasını yapar yani hiçbir şey olmamış gibi güzel güzel hayatına devam eder.
Kutunun üstüne cam bir levha konur. Üst tarafın 5'te biri açık olmalıdır. Hatta yanlardan kutuya birkaç delik açılmalıdır. Kutuda 20 veya 40 watt ampul yakılır; bu ampul ısıtıcı vazifesi görür. Kutunun büyüklüğüne göre watt veya ampul sayısı 35º C sıcaklık sağlayacak şekilde arttırılır. Sıcaklığı ölçme imkânınız yoksa şuna dikkat edin: Civcivler bir köşede toplu olarak bekelemeye çekiliyorlarsa üşüyorlar demektir, bu da kısa zamanda ölmelerini sağlayacaktır. Gerekli sıcaklık sağlanırsa mutlu sesler çıkararak devamlı gezinirler, merakla yem ararlar bulduklarını yerler.
Yumurtadan yeni çıkmış civcivler ilk hafta boyunca 35º C sıcaklıkta tutulmalıdır. 12 gün kadar sonra 30 dereceye düşürülmelidir. Bir aylık olduklarında kış mevsimi değilse ya da ev çok soğuk olmuyorsa artık lamba gerekmez. Yaz mevsiminde iseniz, güvercin büyüklüğüne geldiklerinde dışarıda kümeste ısıtıcı olmadan beslenebilir. Dört aylık olmadan evvel kışa girmişseniz dört ayı bitirinceye kadar kümeste ısıtma tedbirleri almanız şarttır.
Civcivlerin gece uykusu
Küçük civcivler için ampulün gece gündüz devamlı yanması daha iyidir. Fakat dikkat etmelisiniz, civcivlerinizin geceleri deliksiz bir uyku geçirmeleri doğaya uygun sağlıklı gelişimleri için hayati önem taşır. Bu sebeple, geceleri ampullerin önüne gölge yapan ve yanıcı olmayan bir şey koyun. Az ışık olsa bile civcivler yine uyur. İlk 20 günü atlattıklarında gece lambayı söndürebilirsiniz, civcivler birbirlerine iyice sokularak uyurlar birbirlerini ısıtırlar. Hatta aralarında daha büyük civcivler varsa küçükler onların kanatları altına girerler.
Beslenmeleri
Hazır civciv yemi idealdir. Bu yem çok fazla su içirir, onun için civcivlerin her zaman temiz içme suları olmasına çok dikkat edin, dökülmüş mü bitmiş mi diye sık sık kontrol edin hayvanlar asla susuz kalmamalı.
Bir aylık olduklarında yeşil salatalık, haşlanmış yumurta, çok az miktarda ekmek kırıntıları verebilirsiniz. Civcivler büyüdükçe her türlü sulu ve kuru yiyeceklerden vermelisiniz ki bu da tavukların bünyelerinin doğal gereksinimidir. Tavuk yetiştiricilerimiz hayvanların yiyeceklerini aşırı derecede kısıtlıyor. Oysa tavukların gıda yelpazeleri bizimkinden çok çok daha fazla geniştir. Bulabildikleri ölçüde ve kuvvetleri yettiği ölçüde her şeyi yerler. Doğada fare ve tavşan yuvalarını basıp yeni doğmuş yavruları canlı canlı yutarlar. Bizim tavukların en sevdiği yiyeceklerden biri lale soğanlarıydı! Yani bunlar acayip hayvanlar boğazlarına çok düşkünler. Elinizden geldiğince tuzsuz yiyecek sağlayın. Aşırı tuzlu olmadıkça arada sırada vermeniz gereken yemek artıklarınızın tuzunun bir zararı olmaz.
Yumurtadan yeni çıkmış civcivlerin kutularının zemini
Kim ne derse desin, profesyonel filan olduklarına sakın ama sakın bakmayın, civcivlerin altına bıldırcın kafeslerindeki gibi bokları alta geçiren tel örgü koymayın. Ve sakın yem kutusu kullanmayın.
En kolayı ve en sağlıklısı şudur:
Kutunun dibine gazete kağıdı serin, üstüne bulabilirseniz temiz kuru toprak yayın. Civciv yemini her yere rasgele saçın. Civcivlerin psikolojik ve fizyolojik olarak en sağlıklı gelişmeleri bu şekilde yemlenmeleriyle olur.
Toprak bulamazsanız civciv yemini daha bolca bütün zemine yayın. Yemin bir kısmı bokları tutacak, anında kurutacaktır, özel civciv yemlerinin bu özelliği bir hayli işe yarıyor. Yem azaldıkça yeniden yem serpin. En az günde bir defa kutunun zeminini tamamen değiştirin.
Kutudan kümese alınmaları
Bunu, (yukarda anlattığım gibi geceleri uyuyan, normal beslenme şartlarında yetiştirilen) civcivler güvercin kadar olduğunda yapmalısınız. Kışta iseniz kümesin ısıtılması gerekir. Bu aşamada, civcivlerin hayati ihtiyaçlarından biri gerçek toprak zeminde toprak banyosu yapma alışkanlığı kazanmalarıdır. Hayatları boyunca buna devam etmeleri sağlıkları açısından şarttır. Toprak banyosuna sonraki yazımda değineceğim. Civcivlerin ve tavukların ayrıca kümese mahkûm yaşamamaları, mümkün olduğunca geniş bir bahçede dolaşmaları şarttır. Geniş bahçe imkânınız yoksa civciv almamanızı ve tavuk besleme merakınızı ertelemenizi önemle ve ısrarla tavsiye ederim. Balkonda, terasta tavuk yetiştirilmez. Çok fazla geniş terasınız varsa burada bol bol toprak alanlar sağlamalısınız ki tavukların toprak ve içindeki canlıları yemeleri şarttır, hem toprağa gömülüp eşelenmeleri şarttır. Temiz ve sağlıklı kırlık yerlerden sık sık üzerindeki yabani otlarla birlikte toprak parçaları getirmeli, eskilerini atmalısınız
