Balık sezonu başladı ama her balık sağlık için faydalı mı? Dr. Murat Kınıkoğlu uyarıyor: "Levrekte çok civa var. Bir restoranda çiftlik balığı yerine salata yiyip kalkabilirsiniz! Balığı iyi seçer ve haftada iki gün yerseniz, kalp krizi riskini yarı yarıya düşürebilirsiniz."
Balık için av yasağı bitti, tezgahlarda balık ucuzladı. Kalp ve İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Murat Kınıkoğlu, "Kalp sağlığı için doktor reçetelerine bile giren balıktan yararlanmak için seçmeyi bilmek gerek" diyerek balık yemenin tüyolarını verdi...
HAFTADA İKİ KEZ YETERLİ
Balık sezonu açıldı. Artık istediğimiz kadar sık balık yiyebilir miyiz?
Bazı hastalarım "Doktor Bey, balık madem bu kadar faydalı, o zaman her gün yiyelim" diyorlar. Onlara bunun doğru olmayacağını söylüyorum. Denizlerimizdeki kirlilik, balıkların ağır metallerle (civa, bakır) zehirlenmesine neden oluyor. Fazla miktarda balık tüketmek ağır metal riskini artırır. Amerikan Tıp Birliği, balığın yararlarının kirlilik nedeniyle maruz kalacağımız zararın üzerinde olduğunu vurgulayarak; haftada iki kez balık yenmesini önermektedir.
Balık yemek, gerçekten sağlığımız üzerinde ilaç kadar etkili mi?
Balıktan bahsederken; denizlerde serbest olarak yaşayan, sağlığımız için yararlı 'deniz balığı' ile kafeslerde yaşayan 'çiftlik balıklarını' birbirinden ayırmamız gerekiyor. Denizde özgür yaşayan balıklar; Omega 3 yağ asitleri, EPA ve DHEA içerir. Ayrıca A ve D vitamini, çinko, selenyum, iyot ihtiva eder. Haftada iki gün deniz balığı yiyenlerde kalp krizi riskinin; yüzde 30 azaldığı görülmüştür.
Kalp hastaları, düzenli olarak balık yiyerek gerçekten kendilerini koruyabilir mi?
Haftada bir balık yiyenlerle, ayda birden az balık yiyenlerin kıyaslandığı bir başka çalışma; çok balık yiyenlerin kalp krizi riskinin yarı yarıya azaldığını göstermiştir. Enfarktüs geçirdikten sonra balık yemeye başlayan erkeklerdeki ölüm oranı ise yüzde 29 azalıyor. Bu yararları maalesef çiftlik balıklarında göremiyoruz.
ÇOCUKLARIN ZİHİN GELİŞİMİ İÇİN GEREKLİ
Bazı insanlar, balığın en bol ve ucuz olduğu mevsimlerde bile tadı ve kokusu hoşlarına gitmediği için balık yemiyorlar. Bunun nedeni, küçük yaşlardan itibaren balık yemeye alıştırılmamış olmalarıdır.
ISRARLA DENEMELİSİNİZ
Çocuklarının sağlıklı olmasını, zihinsel yönden iyi gelişmesini isteyen anne babalar; bu konuya önem vermeli, küçük yaşlardan itibaren çocuklarını balık yemeye ve sevmeye alıştırmalıdır. "Balıktan hoşlanmıyorum" diyenlere, ısrarla denemeye devam etmelerini tavsiye ediyorum. Düzenli yiyince bir süre sonra balığın tadı hoşlarına gidecektir.
DENİZ BALIĞI İLTİHABI ENGELLİYOR
Çiftlik balıklarında neden balığın yararlı etkilerini göremiyoruz?
İnsanlara "Deniz balığı yiyin" dememizin nedeni, balıkta bulunan EPA ve DHEA adını verdiğimiz Omega 3 yağ asitleridir. Denizde serbest yaşayan balıklar, Omega 3'ü deniz tabanındaki yosunları yiyerek alırlar. Faydalı yağ asitleri, vücudumuzda oluşan ve adına 'inflamasyon' dediğimiz mikropsuz iltihabı engeller. Kafeslerde tutulan çiftlik balıklarında ise yosun yemedikleri, mısır bazlı suni yemlerle beslendikleri için Omega 3 seviyesi düşüktür. Doymuş yağ, Omega 6 ve arachidonic acid miktarları yüksektir. Bu kötü yağların, damar tıkayıcı rolü vardır.
BUĞULAMA YA DA IZGARA YAPARAK YİYİN
Balığı nasıl yiyelim? Izgara veya buğulama şeklinde yemek gerekiyor. Yağda kızartırsanız, yağdaki yüksek Omega 6, balıktaki Omega 3'e baskın çıkar ve faydadan çok zarar görürsünüz. Menopozdaki kadınlarda yapılan bir çalışma; haftada bir kez kızartma balık yemenin kalp yetmezliği riskini yüzde 48 artırdığını göstermiştir.
OKSİDE KOLESTEROL YÜKSELİR
Konserve balıklar ne durumda? Balığın, konserve haline getirilmesi bazı özelliklerini yitirmesine neden olur. Yüksek ısıda pişirilen balık; daha sonra tuz, bitkisel yağ ve su içine yatırılır. Konserveleme işlemi A vitamininin yüzde 99'unun, B1 vitamininin yüzde 97'sinin, B6 vitamininin yüzde 59'unun kaybolmasına neden olur. Bu işlem ayrıca; damarlarımız için zararlı olan okside kolesterol yüzdesini de artırır. Bu yüzden, mümkünse taze balık tüketin.
DENİZ BALIĞI BULAMAZSANIZ SALATA İLE İDARE EDİN
Bazı restoranlarda sadece çiftlik balığı oluyor. Bu durumda ne yapalım?
Ben olsam, sadece salata yer ve kalkarım! Neticede yılda bir kez çiftlik balığı yemekle bir şey olmaz ama her hafta çiftlik balığı yerseniz, sağlığınız için iyi değildir. Özellikle kalp damar hastalığı olanların, kalp krizi geçirenlerin, alerjik yapısı olanların, astım ya da artrit hastalarının ve felç geçirenlerin çiftlik balığından uzak durması gerekir.
LEVREKTE CİVA ÇOKTUR
Çiftlik balıkları arasında bir fark var mı? Onların daha sağlıklılarını bulabilir miyiz?
Tüm dünyada, ucuz ve kokusunun hafif olması nedeniyle en çok çiftlik üretimi yapılan balık çipura, ikincisi de somondur. Çipuranın zararlı arachidonic acid seviyesi daha yüksektir.
Hangi balıklar daha yararlıdır?
Ton balığı, köpek balığı, kılıç balığı, levrek gibi büyük balıklar; küçük balıkları yedikleri için daha çok civa içerirler. Bu balıkları yemekten kaçının. Civa dışında ikinci bir toksik madde de dioxin'dir. Pişirmeden önce balığın derisini soyarak dioxin'den kurtulabilirsini
SEMİZOTU OMEGA 3 KAYNAĞI
Taze balık bulamayan veya ekonomik nedenlerle balık yiyemeyenler; balıktaki yararlı Omega 3'ü keten tohumundan ve semizotundan alabilirler. Keten tohumu, tüm aktarlarda satılıyor. Aldıktan sonra blendırda bir kez kabaca çevirin. İyice un haline getirmeyin. Bir tatlı kaşığı keten tohumunda 1500 miligram Omega 3 vardır. Balık yemeyenlerin, günde iki tatlı kaşığı keten tohumu yemesi iyi olur.
ÇOK ARSIZDIR
Kolay ulaşılan ve çok ucuz olan Omega 3 kaynaklarından biri de semizotudur. Semizotu, çok arsız bir ottur ve her yerde, her iklimde yetişir. Bir, iki metrekarelik de olsa bir bahçeniz varsa kendi semizotunuzu yetiştirin. Salatanıza ilave edebilir, üzerine yoğurt dökerek yiyebilirsiniz. 100 gram semizotunda, 400 mgr Omega 3 vardır.
